Wormenhotel in de winter

Hoe overleven compostwormen de winter?

En kunnen wormen doodvriezen?

Focus-Tags: Mensen, Milieu, Voedsel, Energie

Compostwormen in de winter

De vrieskou gaat door Nederland. We genieten van de prachtige laag rijp en van de frisse vries-lucht, maar hoe zit het met onze wormen in deze kou? Hoe gaat het met de compostwormen in een wormenhotel in de winter?

Heb jij een wormenhotel gemaakt van emmers via dit stappenplan? Dan moet je de compostwormen in de wormenbak beschermen tegen de kou.

Wormenhotel voor binnen en buiten

Ik heb twee zelfgemaakte wormenhotels. Eén grote voor buiten van bloembakken die overbleven na de bouw van ons nieuwe dakterras en één van emmers voor binnen.
De grote voor buiten heb ik pas een jaar, dit is dus de eerste winter die m’n wormpjes meemaken.

Wist je dat

🪱 Wist je dat compostwormen het liefst leven in een temperatuur tussen de 12 en de 25 graden? Ergens in het midden voelen ze zich het prettigst en composteren ze lekker door.

Wist je dat wormen vanaf temperaturen beneden de 5 graden een winterslaap houden? Ze vriezen dan ook sneller dood. Des te meer reden om ze goed te beschermen tegen de kou in de winter.

Hoe overleven wormen de winter in een wormenhotel

Wat doet een worm eigenlijk in de winter?

Een wilde worm in de winter
Zoals je weet is er geen verschil tussen een regenworm en een compostworm. Een compostworm is een soort regenworm, zoals de soort golden retriever een hond is.

Een ‘wilde’ worm, regenwormen buiten in de natuur, gaat als de temperatuur beneden de 5 graden zakt in een soort winterslaap: de diapauze. Er zijn soorten die dieper in de grond kruipen, anderen blijven meer aan de opervlakte.

Als het extreem koud wordt, zullen er veel doodvriezen. Gelukkig hebben ze in de herfst veel eieren gelegd. Als het in de lente weer warmer wordt komen de wormen uit hun diapauze en kruipen er massa’s baby wormen uit de eitjes 💚

Hoe overleven wormen de winter

Wormen overleven de winter door samen te klonteren

Wat doet een tijgerworm in de winter

Tijgerwormen, de wormen die je waarschijnlijk in de wormenhotel hebt, leven in de natuur op de bovenlaag van de aarde. Ze zijn niet sterk genoeg om dieper in de aarde te kruipen. Vandaar dat het goed is om een laag afgevallen bladeren te laten liggen in de tuin en bloembakken. Hiermee bescherm je de compostwormen.

Kan een wormenbak buiten?

De meeste wormen overleven onze milde winters dus en anders hun eitjes wel. Een beetje grote wormenbak kan daarom prima buiten staan. Een zelfgemaakte wormenbak van emmers is een ander verhaal.

Bescherm je kleine wormenhotel tegen bevriezing

Als het koud wordt, kruipen de wormen naar het midden van de wormenbak waar de vrieskou pas het laatst zal komen. Daar liggen ze als een bolletje worm warm tegen elkaar aan. Hoe groter je wormenbak is, hoe meer plek er in het warme middendeel is voor de wormen.

In een kleine wormenbak bevries de inhoud sneller, dus ook het warmere middenstuk. Bovendien is er minder plek voor alle wormen in het midden. De kans op bevriezen is dus veel groter.

Wat mag er in een wormenhotel in de winter

Wormen beschermen zichzelf voor de kou door in winterslaap te gaan. Beneden de 10 graden composteren compostwormen niet meer. Beneden de 12 graden moet je ze ook niet meer te voeren, anders verrot het voedsel.

Maar in de winter heb je ook gft en het liefst wil je het wormenhotel draaiende houden tijdens de koude maanden.
Hoe beter je het buiten wormenhotel in de herfst inpakt, hoe warmer het binnenin blijft en dan gaan de wormen de winter door met composteren. Iets minder snel, maar toch.

Wormen zijn levende wezens, respecteer ze alsjeblieft en zorg goed voor ze.
Dankzij wormen is onze aarde vruchtbaar.

Wat nodig zelf wormenhotel maken van emmers

Dit heb je nodig om een wormenhotel op te zetten

Zo help je het wormenhotel de winter door.

1. s’ Winters wormenhotel uit de wind en in de zon

Een wormenhotel die in de noorder- of ooster wind staat vangt veel meer kou en de inhoud zal dan ook sneller bevriezen. Zet een minder of niet geïsoleerde ton in de winter dus het liefst op het zuiden in de zon, uit de wind.

Als je het wormenhotel niet verplaatsen kunt, bouw er dan met platen een schutting om die het wormenhotel tegen de gure wind te beschermen. De ruimte tussen de schutting en het wormenhotel vul je op met stro, hooi of kranten.

2. Gebruik karton om een wormenhotel te beschermen

Met al de online aankopen die we nu doen is het waarschijnlijker dat je verzenddozen in huis hebt. Misschien zit er één bij waar je hotel precies inpast. Anders kun je de dozen uit elkaar halen en daarmee een ‘omheining’ om je hotel maken. Je kunt de doos nog opvullen met stro, hooi of kranten voor extra isolatie.

3. Verpak je wormenhotel in de winter in bubbeltjesplastic

Op dagen als deze, ben ik blij met het bubbeltjesplastic dat ik bewaar als ik een online bestelling heb gedaan. Hiermee kun je namelijk prima bloempotten én wormenhotels beschermen in de winter! Bind het wel goed vast, zodat er geen plastic in de natuur komt. Ik doe dat met touw op een klos.

Let er wel op dat je de luchtgaten niet allemaal afsluit, zodat er zuurstof bij de compost komt.

4. Oude deken of slaapzak als winter isolatie

Bescherm je wormenhotel met een oude deken of slaapzak tegen de winterkou. Heb je die niet in huis? Marktplaats staat er vol mee en bij de kringloop liggen er ook altijd een aantal 👍🏻

5. Hoe lang leven compostwormen, moet ik ’s winters iets doen?

Je kunt er ook voor kiezen om niets te doen. Compostwormen in de natuur blijven een paar jaar leven, in een goed onderhouden wormenhotel leven ze wat langer. Als het kouder wordt in de herfst, leggen de wormen eieren. Zo zorgen ze ervoor dat mochten er veel wormen bevriezen er toch nieuwe wormen zijn.

Je kunt dus ook denken: laat de winter natuur z’n ding doen, ik zie wel wat ik volgend jaar over houdt. Voor een klein wormenhotel van emmers is dat niet aan te raden, die bevriest gegarandeerd door en door als het een paar dagen goed vriest.

6. Bevochtig de compost als je niet voert

In de herfst en winter eten de wormen een stuk minder als je het wormenhotel buiten hebt staan. Je moet ze in deze periode dus minder tot geen eten geven tot het weer boven de 12 graden is. Dan voer je de hoeveelheid weer wat op.

Bevochtig de compost

Doordat de wormen geen vochtig voer meer krijgen, droogt de grond uit. Je wormen vriezen dan weliswaar niet dood, maar verdrogen. Ook niet fijn. Kijk dus regelmatig even in het wormenhotel of de compost nog vochtig genoeg is.

Zo komt het helemaal goed met je wormenhotel in de winter!